Het IJsselmonde van vandaag is een bijzondere wijk, ontstaan in de jaren ’50. De tuinstad is ontworpen als instrument voor het maken van zelfstandige, stedelijke gemeenschappen in een landelijke omgeving. Mensen konden wonen in een ontspannen sfeer, gescheiden van het werkgebied, met korte afstand naar een kern van voorzieningen en op “kinderwagen afstand” naar het groen. Wat is de kwaliteit en de waarde van de tuinstad vandaag de dag?
Samen met Elsebeth te Kiefte (TKA Atelier) praatte ik in verschillende workshops in winkelcentrum Keizerswaard met bewoners over hun herinneringen en dromen. Ik vertaalde de opgehaalde informatie naar verschillende zachte kaarten: Het Dagboek van Ijsselmonde en Ijsselmonde Binnenstebuiten. Samen met Basia van Rijt organiseerde ik een workshop met kinderen om Ijsselmonde te bekijken door hun ogen.
“Wat moeten we met 5 opticiens en 4 apotheken? De wekelijkse (verse) markt buiten is erg mager en dit terwijl de wijk, rijk aan culturen, veel meer te bieden heeft.”
Het verzamelen van verhalen in Het dagboek van IJsselmonde leert ons waar activiteit en het samen leven afspeelt, maar dus ook waar niet. De gekleurde thema’s op de kaart ordenen de activiteiten en wensen. De tekortkoming en de potentie van de structuur van de tuinstad wordt in de tekening met elk verhaal een stukje zichtbaarder. De weergave van deze sociale beleving is een goed aanknopingspunt om verder te praten over het toekomstbestendig maken van de tuinstad.
De ruime, groene opzet en de rust van de tuinstad worden door alle bewoners gewaardeerd. Het winkelcentrum Keizerswaard, de centrale en enige plek van interactie, voldoet daarentegen niet meer aan de behoeften van de verschillende generaties. Er is een gebrek aan diversiteit in voorzieningen, verblijfsplekken en gezelligheid. Door een gebrek aan activiteit in de wijk, ontstaat er onveiligheid.
“Wat moeten we met 5 opticiens en 4 apotheken?
De wekelijkse (verse) markt buiten is erg mager en
dit terwijl de wijk, rijk aan culturen, veel meer te bieden heeft.”
In de tweede workshop reeks hebben we ingezoomd op 2 bewoners groepen: de ouderen in de Plussenburgh en de jongeren van het Olympia College. De kaart "Ijsselmonde Binnenstebuiten" geeft inzicht in de beleving van deze 2 groepen in de wijk - hoe beleven zij de wijk en haar openbare ruimte?
De Plussenburgh werkt als een eiland: een flatgebouw met eigen programma waar de bewoners heel blij mee zijn. Hoe mobieler je bent, hoe mee je buiten bent. Helaas is de omgeving niet zo vriendelijk. De oversteek naar het winkelcentrum Keizerswaard is lastig door de drukke en slecht onderhouden weg, maar de buitenruimte is ook niet ingericht om te verblijven.
De ouderen zijn blij met hun woonlocatie omdat er veel belangrijke voorzieningen in de buurt zijn: mooie parkjes, het ziekenhuis en winkelcentrum met apotheek, kapper, supermarkt. Bovendien heb je de bus en tram voor de deur om naar het centrum te gaan of het strand.
De bewoners van Ijsselmonde lijken elkaar niet meer zo goed te kennen. Er zijn veel nieuwkomers in de wijk gekomen. Niet alle ouderen zijn gewend aan de nieuwe bewoners en de culturen. Er is weinig leven in de openbare ruimte, dat maakt het onveilig.
"Oversteken is onveilig en er is geen plek om buiten te zitten"
Er wonen heel veel kinderen, daar moet wat voor gedaan worden!
Ook het Olympia College is een soort eiland. We spraken de leerlingen, veel nieuwkomers, over wat ze doen in de wijk. De meeste wonen ergens anders en komen met de bus. Sommige leerlingen weten niet dat het Park de Twee Heuvels voor de deur is. De jongeren blijven graag op school hangen, want thuis is het klein. Er worden ook activiteiten georganiseerd op school. Maar de omgeving mist voetbalveldjes, goaltjes in het park. Er is behoefte aan sport zoals kickboxen, basketbal en zwemmen maar ook creatief programma zoals theater dans en muziek. Winkelen doen ze liever op Zuidplein. In Keizerswaard halen ze een surnaams broodje, snoep of lipgloss. "Het plein is meestal dood"
Veel jongeren mogen na 8 uur niet naar buiten omdat het gevaarlijk is. Soms hangen ze op straat maar dat vinden de ouderen niet altijd prettig. Jaap den Ouden van die Kaiser is een begrip in de wijk, mede omdat hij jongeren naar huis brengt 's avonds wanneer het onveilig is.
Basia van Rijt en ik hebben samen met kinderen Ijsselmonde getekend tijdens de architectuurmaand 2021.
Locatie: Ijsselmonde Rotterdam
Jaar: 2021, 2022
Opdracht: AIR
In het kader van: Meerjarige manifestie van AIR in Ijsselmonde.
Workshops georganiseerd in samenwerking met: Elsebeth te Kiefte (TKA Atelier). De kinderworkshop is in samenwerking met Basia van Rijt.
Foto's: Leerlingen van het Olympia College onder begeleiding van Florian Braakman
Onderdeel van de tentoonstelling: Binnenstad Buitenwijk in OMI Rotterdam